วิธีการกำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์ของการสำรวจ

การทำ แบบสำรวจ (Survey) ถือเป็นหนึ่งในวิธีที่มีประสิทธิภาพในการเก็บข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับความคิดเห็น ความพึงพอใจ หรือพฤติกรรมของกลุ่มเป้าหมาย ไม่ว่าจะเป็นลูกค้า พนักงาน หรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสียอื่น ๆ แต่ก่อนจะเริ่มสร้างแบบสอบถาม สิ่งสำคัญที่สุดคือ การกำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์ของการสำรวจให้ชัดเจน เพราะจะเป็น “เข็มทิศ” ที่ช่วยกำหนดทิศทางและทำให้ผลลัพธ์ที่ได้สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้จริง

1. ทำความเข้าใจความหมายของ “เป้าหมาย” และ “วัตถุประสงค์”

• เป้าหมาย (Goal): คือ ภาพรวมใหญ่ที่คุณต้องการบรรลุ เช่น “เข้าใจความพึงพอใจของลูกค้า” หรือ “วัดประสิทธิภาพของการให้บริการ”

• วัตถุประสงค์ (Objective): คือ รายละเอียดเชิงลึกที่เจาะจงและวัดผลได้ เช่น “เพื่อประเมินคุณภาพการบริการด้านความรวดเร็ว” หรือ “เพื่อหาปัจจัยที่ทำให้ลูกค้าเลือกซื้อซ้ำ”

เป้าหมายเหมือนทิศทางหลัก ส่วนวัตถุประสงค์คือเส้นทางย่อยที่บอกว่าจะไปถึงเป้าหมายได้อย่างไร

2. ขั้นตอนการกำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์ของการสำรวจ

ขั้นที่ 1 : วิเคราะห์ปัญหาหรือความต้องการข้อมูล

ถามตัวเองว่า “ทำไมถึงต้องทำการสำรวจครั้งนี้?”

• ลูกค้ามีข้อร้องเรียนบ่อยไหม?

• ต้องการข้อมูลเพื่อตัดสินใจทางธุรกิจหรือไม่?

• อยากวัดผลโครงการที่ทำไปแล้วหรือเปล่า?

เมื่อหาสาเหตุที่แท้จริงได้ จะช่วยให้เป้าหมายของการสำรวจชัดเจนขึ้น

ขั้นที่ 2 : กำหนดกลุ่มเป้าหมายให้ชัด

• ลูกค้าใหม่หรือลูกค้าเก่า

• พนักงานฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง

• ประชาชนทั่วไปหรือกลุ่มเฉพาะทาง

การระบุกลุ่มเป้าหมายจะทำให้การตั้งคำถามและวัตถุประสงค์สอดคล้องมากขึ้น

ขั้นที่ 3 : ตั้งเป้าหมายหลัก (Overall Goal)

กำหนดในลักษณะกว้าง ๆ เช่น:

• เพื่อวัดความพึงพอใจของลูกค้าต่อบริการหลังการขาย

• เพื่อหาความต้องการของตลาดสำหรับผลิตภัณฑ์ใหม่

• เพื่อประเมินคุณภาพชีวิตของพนักงานในองค์กร

ขั้นที่ 4 : แปลงเป้าหมายเป็นวัตถุประสงค์ย่อย

วัตถุประสงค์ควรใช้หลัก SMART (Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound)
เช่น:

• เพื่อวัดระดับความพึงพอใจของลูกค้าในด้าน “ความรวดเร็วในการบริการ” ภายในไตรมาสนี้

• เพื่อค้นหาปัจจัย 3 อันดับแรกที่มีผลต่อการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์

• เพื่อประเมินผลกระทบของโครงการอบรมต่อทักษะการทำงานของพนักงานหลัง 6 เดือน

ขั้นที่ 5 : ตรวจสอบความสอดคล้อง

ก่อนเริ่มทำแบบสอบถาม ต้องตรวจสอบว่า:

• วัตถุประสงค์ทุกข้อสอดคล้องกับเป้าหมายหลักหรือไม่

• สามารถวัดผลได้จริงหรือไม่

• ผลลัพธ์ที่ได้จะนำไปใช้ตัดสินใจหรือพัฒนาอย่างไร

3. ตัวอย่างการกำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์

ตัวอย่างที่ 1: การสำรวจความพึงพอใจของลูกค้า

• เป้าหมาย: เพื่อเข้าใจระดับความพึงพอใจของลูกค้าต่อบริการโดยรวม

• วัตถุประสงค์:

  1. เพื่อวัดความพึงพอใจในด้านการให้บริการของพนักงาน

  2. เพื่อวิเคราะห์ความพึงพอใจในเรื่องความสะดวกและรวดเร็ว

  3. เพื่อระบุปัจจัยที่ทำให้ลูกค้ากลับมาใช้บริการซ้ำ

ตัวอย่างที่ 2: การสำรวจพนักงานในองค์กร

• เป้าหมาย: เพื่อประเมินคุณภาพชีวิตในการทำงานของพนักงาน

• วัตถุประสงค์:

  1. เพื่อวัดความพึงพอใจต่อสวัสดิการและสิทธิประโยชน์

  2. เพื่อค้นหาสาเหตุของการลาออก

  3. เพื่อประเมินผลของโครงการฝึกอบรม

4. ข้อดีของการกำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์ให้ชัดเจน

• ลดความซ้ำซ้อนของคำถามในแบบสอบถาม

• ทำให้ได้ข้อมูลที่ตรงประเด็น

• ช่วยวิเคราะห์ผลลัพธ์ได้ง่ายและนำไปใช้ได้จริง

• สร้างความน่าเชื่อถือให้กับงานวิจัยหรือการตัดสินใจทางธุรกิจ

การกำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์ของการสำรวจอย่างชัดเจน เป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุดก่อนเริ่มสร้างแบบสอบถาม เพราะหากไม่มี “เข็มทิศ” ที่ชัดเจน ข้อมูลที่ได้อาจไม่สามารถนำไปใช้พัฒนาองค์กรหรือธุรกิจได้อย่างแท้จริง ดังนั้นควรเริ่มจากการวิเคราะห์ปัญหา ตั้งเป้าหมายหลัก และกำหนดวัตถุประสงค์ย่อยที่วัดผลได้ เพื่อนำไปสู่การสร้างแบบสอบถามที่มีคุณภาพและได้ผลลัพธ์ที่ตอบโจทย์